AKTUALNOŚCI

Portal Gramwzielone.pl uzyskał od Ministerstwa Gospodarki odpowiedzi na pytania dotyczące interpretacji problematycznych zapisów w zakresie wprowadzanych przez ustawę o odnawialnych źródłach energii zasad wsparcia dla grupy obecnych i przyszłych wytwórców energii w mikroinstalacjach OZE o mocy do 40 kW.

Mimo, że ustawa o OZE weszła w życie w maju br., do tej pory wątpliwości budziło kilka wpisanych do niej, kluczowych zasad wsparcia dla obecnych i przyszłych właścicieli mikroinstalacji OZE sprzedających energię zgodnie z aktualnym systemem wsparcia dla OZE wpisanym do Prawa energetycznego, a także zgodnie z systemem wsparcia, który wpisano do ustawy o OZE i który zacznie obowiązywać po 2015 r.

Ministerstwo Gospodarki odpowiedziało (w końcu) na zadane przez nas pytanie dotyczące ewentualnej zmiany zasad wsparcia po 1 stycznia 2016 r. dla prosumentów, którzy uruchomili do tej pory swoje mikroinstalacje lub uruchomią je do końca tego roku.

Zgodnie z nowelizacją Prawa energetycznego z 2013 r. osoby fizyczne uruchamiające produkcję energii w domowych mikroinstalacjach OZE o mocy do 40 kW uzyskały prawo do sprzedaży do sieci nieskonsumowanych nadwyżek energii po cenie wynoszącej 80% średniej ceny hurtowej z roku poprzedniego.

Tymczasem przyjęta w tym roku ustawa o odnawialnych źródłach energii, w części poświęconej nowemu systemowi wsparcia dla właścicieli mikroinstalacji stanowi, że osoby, które uruchomią produkcję energii po 2015 r., będą funkcjonować w systemie bilansowania energii sprzedanej do sieci z energią kupioną (tzw. system net-meteringu), a w przypadku wykazania w półrocznym rozliczeniu nadwyżki energii sprzedanej nad kupioną otrzymają za każdą kilowatogodzinę tej nadwyżki kwotę równą 100-procentom średniej ceny energii na rynku hurtowym z poprzedniego kwartału.

Niejasne było natomiast, czy osoby, które uruchomiły swoje instalacje do końca br., po 2015 r. pozostaną na dotychczasowych zasadach wsparcia (sprzedaż nadwyżek po cenie 80%) czy przejdą na system bilansowania ze sprzedażą nadwyżek energii po cenie równej 100% średniej ceny hurtowej z wcześniejszego kwartału. 

Teraz resort gospodarki wyjaśnił tą wątpliwość, wskazując, że "z dniem 1 stycznia 2016 r. obecni właściciele mikroinstalacji przejdą na nowy system bilansowania".  

Okresy rozliczeń w systemie bilansowania (net-meteringu)

Wątpliwości interpretacyjne budziła też kwestia okresów bilansowania energii w systemie net-meteringu dla właścicieli mikroinstalacji o mocy do 40 kW. O ile w ustawie wpisano półroczny okres rozliczeń to pojawiły się wątpliwości, czy ten okres będzie naliczany w przedziałach półrocznych rozpoczynających się co roku od 1 stycznia i od 1 lipca ? czy może półroczny termin rozliczeń będzie liczony od daty uruchomienia produkcji energii.

W wysłanej do portalu Gramwzielone.pl odpowiedzi Ministerstwo Gospodarki potwierdza, że będzie stosowane to pierwsze rozwiązanie, a więc energia z mikroinstalacji będzie bilansowana w okresach styczeń-czerwiec i lipiec-grudzień.

Taryfy gwarantowane niezmienne przez 15 lat

Oprócz wyżej wymienionego systemu bilansowania właściciele mikroinstalacji fotowoltaicznych o mocy do 10 kW uruchamianych po 1 stycznia 2016 r. będą mogli alternatywnie wybrać (w przypadku braku preferencyjnego finansowania - np. dotacji) wpisany do ustawy o OZE system taryf gwarantowanych, czyli stałych, preferencyjnych stawek za sprzedaż energii. 

Ten system wsparcia w wersji wpisanej do ustawy o OZE budził mniej problemów z interpretacją niż system bilansowania, jednak pewne wątpliwości pojawiły się po opublikowaniu ostatniego, lipcowego projektu nowelizacji ustawy o OZE.

Po publikacji rządowego projektu nowelizacji ustawy o OZE datowanego na 13 lipca 2015 r. w branży energii odnawialnej pojawiły się wątpliwości wynikające z art. 3 tego projektu, czy w przypadku wejścia w życie tej nowelizacji w takim kształcie wpisane do ustawy o OZE taryfy gwarantowane dla danej instalacji będą niezmienne w okresie 15 lat, a nowe wartości taryf będą obowiązywać tylko dla instalacji uruchomionych po wprowadzeniu nowej taryfy, czy ? jak można wnioskować z lipcowego projektu nowelizacji ? w przypadku zmienienia taryfy przez Ministra Gospodarki w kolejnym roku nowa taryfa będzie stosowana dla instalacji uruchomionej także przed terminem wejścia w życie tej zmiany.

W odpowiedzi, którą uzyskaliśmy z Ministerstwa Gospodarki, resort rozwiewa te wątpliwości i wyjaśnia, że ?w przypadku wejścia w życie nowelizacji ustawy o OZE w obecnym kształcie nowe taryfy będą niezmienne w okresie 15 lat, a nowe wartości taryf będą obowiązywać tylko dla instalacji uruchomionych po wprowadzeniu tych taryf".

W odpowiedzi na interpelację zgłoszoną przez posła Artura Bramorę Ministerstwo Finansów tłumaczy zasady opodatkowania zakupu i montażu mikroinstalacji OZE podatkiem VAT, a także podaje stawkę VAT za sprzedaż energii oraz sposób opodatkowania podatkiem dochodowym naliczanym od zysków z takiej działalności.

Jaki VAT od zakupu i montażu mikroinstalacji OZE?

Ministerstwo Finansów wyjaśniło, jak powinno naliczać się podatek VAT w przypadku zakupu i montażu mikroinstalacji fotowoltaicznej. Według MF w takim przypadku, obejmującym kompleksową usługę montażu, zastosowanie może znaleźć niższa stawka 8%, którą stosuje się "w przypadku dostawy, budowy, remontu, modernizacji, termomodernizacji lub przebudowy obiektów lub ich części zaliczonych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym ? w przypadku budynków jednorodzinnych o powierzchni użytkowej nieprzekraczającej 300 m2 oraz mieszkań nie większych niż 150 m2".

Resort finansów podkreśla, że dopiero pełne zainstalowanie, w tym podłączenie do sieci, pozwala na realizację przez mikroinstalację funkcji zgodnych z jej przeznaczeniem. Z tego faktu wynika ? według MF ? że instalacja taka ma charakter usługi złożonej, na którą składa się zarówno dostawa samych urządzeń, jak również wykonanie połączenia z systemem ogrzewania mieszkania lub systemem przekazywania energii elektrycznej.

MF ocenia, że w zakresie VAT instalacja nie powinna być dzielona, a o kwalifikacji czy mamy do czynienia z dostawą towaru czy realizacją usługi powinien przesądzać ?element, który w ramach danego świadczenia ma charakter dominujący?. Jak czytamy w interpretacji, ?w przypadku gdy istotą transakcji będą inne czynności to mimo że w ramach takiej transakcji może także wystąpić wydanie towaru, powinna być ona traktowana jako świadczenie usług i opodatkowana stawką obniżoną po spełnieniu warunków wskazanych w art. 41 ust. 12 ? 12b ustawy o VAT?.

Resort finansów dodaje, że ?w przypadku robót związanych z instalowaniem zespołu urządzeń służących do wytwarzania energii (np. ogniw fotowoltaicznych) na dachu budynku mieszkalnego przekraczającego ww. limit powierzchniowy (odpowiednio 150 m2 i 300 m2) stawka obniżona będzie miała zastosowanie tylko do części podstawy opodatkowania odpowiadającej udziałowi powierzchni użytkowej kwalifikującej do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym w całkowitej powierzchni użytkowej".

Ponadto MF informuje o stawce VAT na instalacje realizowane poza budynkami mieszkalnym, powołując się na wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 3 czerwca 2013 r., sygn. akt I FPS 7/12, w którym NSA stwierdza, że niższa stawka VAT ?nie może mieć zastosowania do robót dotyczących obiektów budownictwa mieszkaniowego wykonywanych poza budynkiem?.

? Minister Finansów podzielił pogląd prezentowany przez organy podatkowe oraz sądy, że powyższa preferencyjna stawka VAT nie dotyczy czynności związanych z montażem i instalacją mikroinstalacji OZE wykonywanych poza bryłami budynków (np. na garażach). Zatem w sytuacji, gdy dane roboty budowlane dotyczą montażu instalacji OZE zarówno w budynkach, jak i poza nimi, konieczne jest określanie podstawy opodatkowania oraz stawki podatku (podstawowej i obniżonej) z uwzględnieniem proporcji ? wskazuje Katarzyna Klimkiewicz-Deplano, Doradca Podatkowy, Partner w Advicero Tax.

Jak rozliczyć VAT od sprzedaży energii?

Ministerstwo Finansów podało też, że w przypadku sprzedaży energii z mikroinstalacji powinno stosować się stawkę VAT na poziomie 23%. Nie jest jasne natomiast, czy wpisane do ustawy o OZE stawki taryf gwarantowanych zawierają już wymienioną przez resort finansów stawkę VAT czy w przypadku sprzedaży energii w systemie taryf gwarantowanych przez podmioty objęte podatkiem VAT, taki podatek powinno się doliczyć do wymienionej w ustawie taryfy.

Jak dowiedzieliśmy się w Krajowej Informacji Podatkowej, sprzedaż energii przez osoby fizyczne, ze względu na ciągłość takiego procesu, jest działalnością gospodarczą w rozumieniu ustawy o VAT, wobec czego może być w takim przypadku naliczany podatek VAT.

VAT może jednak nie objąć osób fizycznych czy firm, które nie zdecydują się na ten podatek, o ile ich obroty nie przekroczą w skali roku kwoty 150 tys. zł.

Firmy będące płatnikami VAT muszą jednak liczyć się z koniecznością wskazania na fakturze dla zakładu energetycznego podatku VAT i odprowadzenia z tego tytułu odpowiedniej sumy do Urzędu Skarbowego.

Trudno jednak znaleźć informację, czy 23-procentowy podatek VAT jest już ujęty we wpisanej do ustawy o OZE stawce taryfy gwarantowanej, czy w przypadku sprzedaży energii przez VAT-owca należy go do tej taryfy doliczyć. Nie precyzuje tego ani ustawa, ani stanowisko Ministerstwa Finansów.

? Sama ustawa o OZE niestety nie reguluje jednoznacznie tego zagadnienia. Odpowiedź na interpelację wydana przez Ministerstwo Finansów nie rozstrzyga niestety tej kwestii i nie zawiera wskazówek interpretacyjnych pozwalających na rozstrzygnięcie pojawiających się wątpliwości. W praktyce, biorąc pod uwagę dyskusje przy okazji poprzedniej wersji ustawy o OZE, może okazać się, że wskazane kwoty są cenami netto, jednak w oparciu o treść obowiązującej ustawy o OZE nie można jednoznacznie potwierdzić takiej konkluzji ? informuje Katarzyna Klimkiewicz-Deplano, Doradca Podatkowy, Partner w Advicero Tax Sp. z o.o.

Podatek dochodowy od sprzedaży energii z mikroinstalacji

Ministerstwo Finansów podkreśla, że zgodnie z ustawą o PIT obowiązek zapłaty podatku dochodowego nie wystąpi w sytuacji, w której wytworzona energia elektryczna zostanie wykorzystana na potrzeby własne, jednak opodatkowaniu podatkiem dochodowym będzie podlegał dochód uzyskany ze sprzedaży nadwyżki energii elektrycznej niewykorzystanej na własne potrzeby podatnika.

Jeśli chodzi o koszty uzyskania przychodów, MG wskazuje, że?zastosowanie znajdzie generalna zasada wyrażona w art. 22 ust. 1 ustawy PIT, w myśl której kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów niestanowiących kosztów podatkowych, wymienionych w art. 23 ustawy PIT?.

MF dodaje, że trudno wskazać na generalną metodę amortyzowania mikroinstalacji fotowoltaicznej. ? Okres amortyzacji wiąże się bowiem z wysokością stawki amortyzacyjnej, a te są różne dla poszczególnych środków trwałych. Ponadto ustawa PIT daje możliwość podwyższania, bądź obniżania podstawowej stawki amortyzacyjnej dla określonych środków trwałych ze względu na warunki ich eksploatacji, a co za tym idzie okres amortyzacji może być wydłużany, jak i skracany ? informuje resort finansów.

Jak podatki rozliczają obecni prosumenci?

Obecnie osoby fizyczne, które sprzedają energię z mikroinstalacji, działając na podstawie nowelizacji Prawa energetycznego z 26 lipca 2013 r. (tzw. małego trójpaku), mogą sprzedawać do sieci nadwyżki nieskonsumowanej energii po niskiej stawce wynoszącej 80% ceny hurtowej energii z poprzedniego roku. Taki poziom sprawia, że trudno przekroczyć w skali roku obroty na poziomie 150 tys. zł.

Jak tłumaczy portalowi Gramwzielone.pl jeden z pierwszych prosumentów w Polsce, który uruchomił sprzedaż energii ze swojej instalacji na zasadach ?małego trójpaku?, zakład energetyczny ? w tym wypadku PGE Obrót ? nie wymaga wystawiania rachunków za sprzedaż energii do jego sieci i co miesiąc przelewa sumę należną za sprzedaż energii bazując na informacji przekazanej przez spółkę PGE Dystrybucja, która zdalnie pobiera dane o ilości energii wprowadzonej do sieci.

Przychody ze sprzedaży energii są rozliczane na zasadach ogólnych, przy czym zakład energetyczny nie pobiera zaliczki na podatek dochodowy i wystawia PIT 8C w terminie do końca lutego po zakończeniu roku podatkowego.

Rada Nadzorcza Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej zatwierdziła zmiany w programie priorytetowym Prosument.  W trzecim kwartale planowane jest ogłoszenie naboru we wszystkich trzech ścieżkach programu ? informuje Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Program Prosument ? linia dofinansowania z przeznaczeniem na zakup i montaż mikroinstalacji odnawialnych źródeł energii, został dostosowany do oczekiwań beneficjentów i nowych regulacji prawnych.

Wprowadzone zmiany pozwalają na skorzystanie z finansowania mikroinstalacji odnawialnych źródeł energii większej liczbie beneficjentów poprzez rozdzielenie konieczności łączenia inwestycji w produkcję ciepła i energii elektrycznej oraz obniżenie progu wielkości inwestycji dla gmin.

? Zależy nam na tym, by usprawnić wdrażanie programu Prosument, dlatego w najbliższym czasie ogłosimy nabór we wszystkich trzech ścieżkach programu: samorządowej, bankowej i realizowanej przez wojewódzkie fundusze. Liczymy, że w wyniku nowego naboru zwiększy się liczba podmiotów oferujących finansowanie w ramach programu Prosument, co będzie ułatwieniem dla wszystkich, którzy chcą skorzystać z pomocy na inwestycje w mikroinstalacje OZE ?mówi Dorota Zawadzka?Stępniak, Zastępca Prezesa Zarządu NFOŚiGW.

Wyższe dotacje

Do głównych zmian, zatwierdzonych dzisiaj w programie Prosument, należy zniesienie obowiązku łączenia instalacji do produkcji ciepła z instalacjami wytwórczymi energii elektrycznej oraz wydłużenie do końca 2016 r. okresu, w którym beneficjenci będą mogli otrzymać preferencyjne warunki wsparcia tj. wyższą dotację. 

Na inwestycje w systemy fotowoltaiczne, małe elektrownie wiatrowe i mikrokogenerację o mocy do 40 kWp  do końca 2016 można otrzymać dofinansowanie do 40 proc. kosztów kwalifikowanych. W kolejnych latach pomoc spada do 30 proc. Preferencyjne finansowanie źródeł ciepła obejmuje zakup i instalację kotłów opalanych biomasą, pomp ciepła i kolektorów słonecznych o zainstalowanej mocy cieplnej do 300 kWt. Dla tych przedsięwzięć dofinansowanie wynosi do końca 2016 r. 20 proc. kosztów kwalifikowanych, potem zaś ? 15 proc.

W związku z wydłużeniem okresu obowiązywania wyższych stawek dotacji, zwiększono budżet programu przeznaczony na pomoc bezzwrotną z 240 mln zł na 280 mln zł.

Znowelizowany program wprowadza niższe stawki dotyczące maksymalnych, jednostkowych kosztów kwalifikacji instalacji. Obniżki dotyczą kolektorów słonecznych (do 2000 zł/kW) oraz systemów fotowoltaicznych (do 7000 zł/kW dla instalacji o mocy do 5 kWp i 6000 zł/kW ? powyżej 5 kWp). Wprowadzono też zmiany w niektórych zapisach dotyczących wymagań technicznych, m.in. dotyczących kotłów na biomasę, pomp ciepła, układów fotowoltaicznych, a także osób uprawnionych do projektowania i montażu instalacji.

W zmienionym programie Prosument dodano zapis, że w przypadku skorzystania z dofinansowania NFOŚiGW na instalacje o mocy 0-10 kW beneficjent po 1 stycznia 2016 roku nie może korzystać z taryf gwarantowanych, o których jest mowa w Ustawie o odnawialnych źródłach energii.

Więcej beneficjentów

Znacząco, bo ? z 1 mln zł do 200 tys. zł obniżono dolny próg inwestycji realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego. W przypadku jednostek samorządu terytorialnego rozszerzono katalog beneficjentów o ich stowarzyszenia oraz spółki prawa handlowego, w których jednostki samorządu posiadają 100 proc. udziałów.

Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom banków podniesiono górną granicę puli środków na pożyczki z dotacją, o jakie będzie mógł się starać bank. Bank będzie mógł wnioskować o dwukrotnie większą kwotę do 40 mln zł, kwota minimalna pozostała bez zmian. W programie zmieniono też zapisy odnośnie maksymalnych opłat i prowizji pobieranych przez banki.

W przypadku WFOŚiGW dopuszczono udzielanie przez fundusze dofinansowania jednostkom samorządu terytorialnego.

Nowe nabory

Zmienione zapisy programu będą obowiązywały dla nowych naborów prowadzonych przez NFOŚiGW ? oraz dla wniosków o dofinansowanie składanych po 31 lipca 2015 r. do wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej i banku, z którymi NFOŚiGW ma zawarte umowy udostępniania środków.  

Program Prosument ? linia dofinansowania z przeznaczeniem na zakup i montaż mikroinstalacji odnawialnych źródeł energii ma na celu wsparcie inwestycji typu prosumenckiego w gospodarstwach domowych. Opiera się przede wszystkim na udostępnieniu preferencyjnego finansowania zwrotnego, które będzie uzupełnione dotacją. Instrument skierowany jest do osób fizycznych oraz wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych, a także jednostek samorządu terytorialnego.  Budżet programu Prosument na lata 2014-2022 wynosi 800 mln zł.

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej